مهم ترین جلوه های کیفر زدایی در قانون جدید مجازات اسلامی

اعمال مجازات بر افراد ناقض هنجارهای جامعه، سابقه­ای به قدمت جوامع انسانی دارد؛ چرا که لازمه حیات یک نظام اجتماعی، از یک سو تبعیت و پیروی از  قوانین و مقررات و از سوی دیگر، مجازات قانون­شکنان است. این قوانین و مقررات در گذر زمان، در جوامع مختلف اشکال گوناگونی داشته و در مقاطع زمانی مختلف، دستخوش تغییر بوده است. البته در این مسیر، همواره با چالش­هایی نیز مواجه بوده است. امروزه یکی از چالش­های اساسی در بحث قوانین ، این است که توسل بیش از حد به ضمانت اجراهای کیفری ، باعث محدود شدن آزادی­های افراد، تحمیل هزینه زیاد به دولت و خلل در عملکرد دستگاه قضا شده است. به عنوان یک راه حل،  قانون­گذاران غالباً راهبردهای عقب­نشینی نظام کیفری را در قالب سیاست­های ، جرم زدایی، کیفرزدایی و قضازدایی پیش­بینی کرده­­­اند. در این میان، کیفرزدایی به عنوان یک راهبرد اساسی در سیاست جنایی کشور­ها، بیش از سایر سیاست­های عقب نشینی نظام کیفری، مورد توجه قانون­گذاران قرار گرفته است؛ زیرا با حفظ وصف‏ مجرمانه برای رفتاری که تنها واکنش کیفری از آن زدوده شده است، محظورات و محدودیت­های کمتری نسبت به سایر سیاست­ها ‏دارد. در ایران نیز،  راهبرد کیفرزدایی به صورت آگاهانه در جهت کاهش بار نظام کیفری، قوانین برنامه سوم، چهارم و پنجم توسعه، سیاست­های کلان قضایی از سوی رهبری و نیز لوایح پیشنهادی قوۀ قضائیه به مجلس شورای اسلامی مورد توجه قرار گرفته است که در حال حاضر، نمونه­های آن را می­توان در قانون مجازات اسلامی جدید التصویب مشاهده کرد. این مقاله، ضمن بررسی سیاست کیفرزدایی، به مهم­ترین جلوه­های آن در قانون  مذکو رمی­پردازد